Prawidłowe obliczanie udźwigu wózka widłowego jest niezbędne dla bezpieczeństwa pracy wózkiem widłowym oraz efektywności pracy.
Dzięki temu operator wie, do jakiego ciężaru może bezpiecznie podnieść dany wózek. W praktyce niewłaściwe oszacowanie udźwigu grozi przeciążeniem maszyny – wózek może się przewrócić, uszkodzić towar lub narazić na niebezpieczeństwo zdrowie osób znajdujących się w pobliżu. Dlatego każda firma i operator powinni dbać o dokładne sprawdzenie parametrów ładunku i przestrzeganie instrukcji technicznej (DTR) wózka, aby praca przebiegała sprawnie i bezpiecznie.
Aby ustalić, jaki udźwig ma wózek widłowy w konkretnych warunkach, wykonaj następujące kroki:
Sprawdź udźwig nominalny – odczytaj wartość z tabliczki znamionowej wózka (np. 2500 kg przy założonym położeniu ładunku 500 mm od maszyny).
Określ rzeczywiste położenie środka ciężkości ładunku – zmierz odległość jego środka ciężkości (np. przesunięcie ładunku do przodu).
Zweryfikuj wysokość podnoszenia – im wyżej trzeba podnieść ładunek, tym mniejszy jest dopuszczalny udźwig (sprawdź w instrukcji, jak wpływa na to wysokość masztu).
Odczytaj wartość z diagramu udźwigu – jeśli masz dostęp do tabeli (diagramu) udźwigu wózka, odczytaj udźwig zredukowany dla danej wysokości H i odległości środka ciężkości ładunku.
Zastosuj uproszczony wzór, gdy nie masz diagramu:
Rzeczywisty udźwig = (Udźwig nominalny × 500 mm) / Odległość środka ciężkości (mm).
Na przykład, jeśli nominalny udźwig wynosi 2500 kg przy CG=500 mm, a ładunek ma CG przesunięty do 600 mm, obliczamy: 2500×500/600 ≈ 2083 kg. Oznacza to, że przy takim ułożeniu maksymalny udźwig spada do około 2,08 tony, a nie do pełnych 2,5 tony z tabliczki znamionowej.
Wózki widłowe są maszynami objętymi unijnymi i krajowymi przepisami bezpieczeństwa. Zgodnie z normą EN ISO 3691‑1 ich konstrukcja powinna zapewniać stabilność i ochronę operatora (kabiny ochronne, pasy bezpieczeństwa, systemy stabilizujące), a maksymalny udźwig określony przez producenta nie może być przekraczany podczas pracy. Każdy wózek widłowy musi mieć znak CE, potwierdzający zgodność z dyrektywami UE, oraz przed pierwszym użyciem przejść odbiór techniczny i rejestrację w Urzędzie Dozoru Technicznego (UDT). W praktyce oznacza to, że w dokumentacji technicznej (DTR) wózka zawarte są wszystkie dane niezbędne do oceny jego udźwigu i stanu technicznego.
Ponadto normy BHP dla operatorów wózków wymagają, by obsługą maszyn zajmowały się osoby odpowiednio przeszkolone. W Polsce operator wózka widłowego musi być pełnoletni, mieć ukończony kurs na wózki oraz aktualne orzeczenie lekarskie. Pracodawca powinien też dbać o regularne przeglądy techniczne wózków i szkolenia dla pracowników. Każdorazowo przed zmianą operator powinien sprawdzić stan pojazdu – m.in. skuteczność hamulców, układ kierowniczy, działanie mechanizmu podnoszenia, przyrządów pomiarowych i oświetlenia. Przestrzeganie tych przepisów minimalizuje ryzyko awarii i wypadków podczas pracy.
Stosuj się do instrukcji i diagramu udźwigu: nawet jeśli nominalny udźwig wózka wynosi np. 2500 kg, odchylenie środka ciężkości (dłuższe widły, przesunięcie ładunku) może znacznie obniżyć jego wartość. Zawsze sprawdzaj tabele udźwigu lub stosuj wzór na udźwig, zamiast ufać wyłącznie wartości z tabliczki.
Nie przeciążaj wózka: przeciążenie grozi przewróceniem się pojazdu i uszkodzeniem ładunku.Przestrzeganie obliczonego udźwigu to również wymóg prawny – naruszenie norm BHP/UDT może skutkować konsekwencjami dla pracodawcy i operatora.
Sprawdzaj stan techniczny pojazdu: zanim rozpoczniesz pracę, zwróć uwagę na hamulce, układ kierowniczy, działanie widelca (podnośnika) oraz sygnały świetlne i dźwiękowe. Regularne przeglądy i konserwacje eliminują ryzyko awarii wpływających na udźwig i stabilność wózka.
Utrzymuj stabilność ładunku: unikaj podnoszenia i przewożenia ładunków z przesuniętym lub niestabilnym środkiem ciężkości. Ładunek należy pobierać jak najbliżej czoła wideł i nie podnosić go poza niepotrzebnie duże wysokości, co zwiększa ryzyko przechylenia.
Przestrzegaj zasad BHP i szkolenia: pamiętaj o zachowaniu odpowiednich tras ruchu i prędkości jazdy. Operator musi posiadać aktualne uprawnienia UDT i być przeszkolony z zakresu bhp dla wózków widłowych. To podstawa bezpiecznej eksploatacji i uniknięcia kar za naruszenie przepisów.
Obliczanie udźwigu wózka widłowego to fundament bezpiecznej i efektywnej pracy magazynowej. Operator powinien znać udźwig nominalny, rozumieć wpływ położenia środka ciężkości oraz wysokości podnoszenia na rzeczywistą wartość udźwigu, a także zawsze stosować się do diagramu lub wzoru na udźwig. Przypominamy, że regularne szkolenia oraz sprawdzenie dokumentacji technicznej (DTR) wózków to najlepsze zabezpieczenie przed błędami. Zachęcamy do uczestnictwa w kursach dla operatorów i konsultacji ze specjalistami – dzięki temu każdy wózek będzie eksploatowany zgodnie z normami BHP i wymogami UDT, co podniesie bezpieczeństwo i wydajność pracy.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w wyborze wózka lub po prostu – skontaktuj się z nami!
